Thống kê cho thấy, có tới 63.8% đàn ông trên 50 tuổi ở Việt Nam mắc bệnh u xơ tiền liệt tuyến. Tuổi càng cao thì nguy cơ mắc bệnh càng lớn, ở độ tuổi 80 thì hầu như 100% nam giới mắc bệnh. Vậy, căn bệnh u xơ này có nguy hiểm gì hay không? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu và tham khảo cách điều trị nhé!
U xơ tiền liệt tuyến là như thế nào? Nguyên nhân gây bệnh là gì?
Sơ lược về tuyến tiền liệt để bạn đọc hiểu rõ hơn: Đây là một bộ phận vô cùng quan trọng nằm trong hệ sinh dục của nam giới. Vị trí của tuyến tiền liệt là nằm ngay dưới cổ của bàng quang và bao xung quanh đoạn đầu của niệu đạo. Cơ quan này có vai trò vô cùng quan trọng, sản sinh ra chất nhờn và một số thành phần trong tinh dịch.
Khi mới chào đời, kích thước tuyến tiền liệt của bé trai sơ sinh chỉ nhỏ khoảng bằng hạt đậu. Càng lớn, kích thước tuyến tiền liệt càng phát triển, và phát triển vượt bậc ở tuổi dậy thì. Cho đến khi trưởng thành (20 tuổi), tuyến tiền liệt thường nặng khoảng 20g, với kích thước dài 3 cm, rộng 4 cm và dày 1.5 cm. Kích thước này được duy trì ổn định trong khoảng 20 – 25 tuổi. U xơ tiền liệt tuyến (có một số cách gọi khác là: u xơ tuyến tiền liệt, tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt, phì đại lành tính tuyến tiền liệt, hay tăng sản tuyến tiền liệt) thường gặp ở nam giới bước qua tuổi 40, do tuyến tiền liệt trong cơ thể nam giới bắt đầu phát triển quá mức gây ra.
Nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt phổ biến nhất thường là do tuổi tác. Một số yếu tố khác bao gồm: uống nhiều rượu bia, ăn nhiều đồ ăn cay nóng, thói quen nhịn tiểu… Ngoài ra một số trường hợp mắc bệnh có yếu tố di truyền chi phối.
Một số triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt
U xơ tiền liệt tuyến là một bệnh lý lành tính, một số bệnh nhân gặp triệu chứng khá nhẹ nhàng, thế nhưng cũng không ít người bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Vậy là mức độ nghiêm trọng của bệnh không giống nhau ở tất cả mọi bệnh nhân. Nhưng nhìn chung, biểu hiện của bệnh thường tăng nặng dần theo thời gian.
Các triệu chứng thường gặp nhất
Biểu hiện thường gặp và đặc thù nhất của bệnh u xơ tiền liệt tuyến chính là rối loạn tiểu tiện với các triệu chứng:
- Tiểu ngập ngừng, đứt quãng: Triệu chứng này thường đi kèm với sỏi bàng quang khiến cho dòng nước tiểu yếu, ngập ngừng, đứt quãng.
- Són tiểu: Là tình trạng không thể kiểm soát được việc tiểu tiện, nước tiểu rỉ ra mà không hề có chủ đích, thậm chí cả khi đang ngủ.
- Tiểu không hết: Người bệnh luôn có cảm giác tiểu chưa hết, vừa đi xong lại buồn tiểu và cần “giải quyết” tiếp.
- Bí tiểu: Người bệnh rất muốn đi tiểu nhưng rặn mãi mới ra, dòng nước tiểu yếu.
- Tiểu rắt, lắt nhắt: Người bệnh liên tục đi tiểu nhưng mỗi lần lượng nước tiểu rất ít.
- Tiểu nhiều về đêm, không thể làm trống bàng quang một cách hoàn toàn.
Các triệu chứng rối loạn tiểu tiện do u xơ tiền liệt tuyến gây ra không chỉ khiến người bệnh khó chịu và bất tiện. Để lâu ngày, các triệu chứng này có thể tiềm ẩn nhiều biến chứng khó lường như: Nước tiểu bị đọng lại khiến bàng quang căng phồng, lâu ngày có thể dẫn đến suy thận, thận ứ nước; tắc nghẽn nước tiểu gây ra tình trạng lắng đọng vi khuẩn ở trong bàng quang dẫn đến nguy cơ viêm đường tiết niệu rất cao.
Bên cạnh rối loạn tiểu tiện thì bệnh u xơ tiền liệt tuyến còn gây ra hiện tượng yếu sinh lý ở nam giới với các triệu chứng như: Giảm ham muốn, xuất tinh sớm, khó xuất tinh, tinh trùng yếu… đe dọa đến hạnh phúc vợ chồng và khả năng sinh sản của người bệnh.
Các triệu chứng ít gặp hơn
Một số triệu chứng dưới đây không quá phổ biến, thường là biến chứng do tình trạng rối loạn tiểu tiện kéo dài quá lâu:
- Viêm nhiễm trùng đường tiết niệu
- Không đi tiểu được
- Đi tiểu ra máu
Một điều lưu ý là mức độ nghiêm trọng của bệnh u xơ tiền liệt tuyến không phụ thuộc vào kích cỡ của tuyến tiền liệt. Tức là không phải kích thước càng to thì triệu chứng càng nặng và ngược lại.
Bệnh u xơ tuyến tiền liệt có nguy hiểm không? Cách điều trị như thế nào?
Tăng sản tuyến tiền liệt là một bệnh lý lành tính, không quá nguy hiểm. Thậm chí có một số người bị bệnh sau đó tự khỏi theo thời gian. Tuy nhiên, đối với những người bệnh không thể tự khỏi, các triệu chứng rối loạn tiểu tiện và suy giảm sinh lý sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống, hạnh phúc của nam giới. Đó là chưa kể nếu bệnh để lâu có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng tiết niệu, suy thận, viêm bàng quang… Vậy nên, nam giới bị u xơ tiền liệt tuyến vẫn nên điều trị cho dứt điểm.
Có một số yếu tố mà bác sĩ sẽ cân nhắc trước khi chỉ định phương pháp điều trị cho bệnh nhân tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt:
- Kích thước tuyến tiền liệt của bệnh nhân;
- Tuổi tác của bệnh nhân;
- Sức khoẻ tổng thể của bệnh nhân;
- Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng biểu hiện ra.
Một số phương pháp điều trị u xơ tiền liệt tuyến thường được cân nhắc lựa chọn như sau:
Điều trị bằng thuốc
Phương pháp dùng thuốc thường được chỉ định cho nhóm bệnh nhân sau đây:
- Có thể tích tiền liệt tuyến > 25ml
- Khối u xơ nhỏ (< 45g)
- Các triệu chứng rối loạn tiểu tiện chỉ ở mức độ nhẹ
- Theo dõi tình trạng bệnh trong khoảng 3 – 6 tháng và mức độ biểu hiện tăng lên chứ không thuyên giảm.
Cơ chế hoạt động của các loại thuốc điều trị u xơ tiền liệt tuyến là giúp giãn các cơ trơn ở thành mạch, ở cổ bàng quang và tuyến tiền liệt. Thuốc hỗ trợ giảm nghẽn mạch niệu đạo giúp người bệnh đi tiểu dễ dàng, không còn bí tiểu. Thuốc không có tác dụng triệt tiêu khối u xơ. Người bệnh cần thăm khám và có sự chỉ định của bác sĩ mới được sử dụng các loại thuốc này. Không nên tự ý mua thuốc uống hoặc uống theo đơn thuốc của bệnh nhân khác. Ngoài ra, bệnh nhân cần kiên trì uống đủ liệu trình mà bác sĩ chỉ định.
Bên cạnh thuốc tân dược giảm triệu chứng, có một số loại thảo dược trị u xơ tiền liệt tuyến như hải kim sa, hoàng kỳ, tỏa dương, lá tầm ma… được cho là có tác dụng hạn chế sự phát triển của các khối u xơ, đồng thời bảo vệ chức năng của tiền liệt tuyến, ngăn không cho tiền liệt tuyến bị teo nhỏ hoặc tiêu mất. Bệnh nhân có thể dùng thuốc sắc theo kê đơn của thầy thuốc nam, hoặc sử dụng các sản phẩm thực phẩm chức năng nguồn gốc thảo dược để hỗ trợ cho quá trình điều trị bệnh.
Điều trị bằng phẫu thuật
Phẫu thuật trị u xơ tiền liệt tuyến thường được chỉ định cho nhóm bệnh nhân sau đây:
- Dùng thuốc không có hiệu quả hoặc bệnh đã gây ra biến chứng nghiêm trọng
- Các triệu chứng tăng nặng và ngày càng nghiêm trọng hơn
- Kích thước u xơ lớn > 45g
Có 3 phương án phẫu thuật để bóc tách và loại bỏ khối u:
- Phẫu thuật nội soi: Cắt bỏ các khối u xơ và hút ra ngoài thông qua ống nội soi. Phương pháp phẫu thuật này phổ biến nhất hiện nay do thời gian thực hiện nhanh (chỉ khoảng 60 phút), toàn bộ quá trình mổ được kiểm soát qua máy tính và ít gây đau đớn. Tuy nhiên, nhược điểm của phẫu thuật nội soi là không thể loại bỏ hết toàn bộ khối u xơ tiền liệt tuyến nên bệnh dễ tái phát trở lại.
- Phẫu thuật mở: Sử dụng laser để triệt tiêu và loại bỏ các khối u xơ, phương pháp này đem lại hiệu quả triệt tiêu u khá cao, ít tác dụng phụ nhưng sẽ đau đớn hơn mổ nội soi.
- Rạch tuyến tiền liệt thông qua niệu đạo: Phương pháp này rất ít được sử dụng do tiềm ẩn nhiều biến chứng mà hiệu quả lại không cao, có thể phải làm lại nhiều lần.
Một số phương pháp mới ít dùng
Các phương pháp dưới đây còn khá mới, thậm chí một số còn chưa được thử nghiệm đủ thời gian để chứng minh độ an toàn, vậy nên ít được sử dụng:
- Mổ laser và cắt bỏ u xơ tiền liệt tuyến bằng laser
- Liệu pháp nhiệt vi sóng thông qua niệu đạo
- Tiêm ethanol.
Sau khi điều trị u xơ tiền liệt tuyến nên làm gì?
Sau khi đã điều trị u xơ tuyến tiền liệt thành công, bệnh nhân nên lưu ý một số vấn đề sau đây để hạn chế việc tái phát bệnh:
- Sau khi điều trị bằng thuốc: Hạn chế uống nước và các thực phẩm nhiều nước vào buổi tối; hạn chế uống bia rượu, caffein; hạn chế dùng các loại thuốc kháng histamin, thuốc thông mũi; đi tiểu đều đặn, không nhịn tiểu.
- Sau khi điều trị bằng phẫu thuật: Bệnh nhân vừa phẫu thuật loại bỏ u xơ xong cần giữ gìn vệ sinh vết mổ, ăn uống và sinh hoạt theo chỉ dẫn của bác sĩ; hạn chế đi đường dài bằng xe đạp, xe máy; không quan hệ tình dục và vận động mạnh trong 3 tháng đầu sau mổ; tái khám sau 3 tháng.
Ngoài ra một số lưu ý dưới đây áp dụng cho tất cả bệnh nhân vừa điều trị u xơ tiền liệt tuyến xong, bất kể điều trị bằng phương pháp gì:
- Tập thể dụng thường xuyên và vừa sức để duy trì thể trạng ở mức tốt
- Ăn uống lành mạnh: chế độ ăn giàu chất xơ và vitamin; hạn chế ăn đồ cay nóng, dầu mỡ, nội tạng động vật; hạn chế sử dụng các loại đồ uống chứa chất kích thích.
Tăng sản tuyến tiền liệt tuy là một bệnh lý lành tính nhưng những triệu chứng và biến chứng có thể xảy ra cũng không thể coi thường. Nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, hạnh phúc vợ chồng. Vậy nên đàn ông tuổi trung niên khi có các dấu hiệu của u xơ tiền liệt tuyến thì nên thăm khám kịp thời để phát hiện bệnh và điều trị ngay.
